Read A new algorithm for developing multiobjective models with utility function in fuzzy environment for distribution centers location problem Page 34
فصل ششم: خلاصه و نتیجهگیری
6-1- مقدمه
تا کنون تحقیقات وسیعی در ارتباط با مدلهای مکانیابی تسهیلات و مکانیابی مراکز توزیع در زنجیره تأمین انجام شده است. در بسیاری از این تحقیقات مهمترین شاخص ارزیابی، هزینه بوده است. حال آن که در دنیای واقعی و همچنین از نظر منطقی، در نظر گرفتن تنها هزینه به عنوان شاخص تصمیمگیری کافی نیست. این در حالی است که در بسیاری از مواقع نظرات تصمیمگیرندگان جهت سادهسازی مدلها در نظر گرفته نمیشود. این نظرات اکثرا کیفی بوده و در تعیین مکان تسهیلات و تخصیص آنها به مشتریان بسیار تاثیر گذار است و گاهی میتواند به شدت جوابهای مدلها را دگرگون نماید. اینگونه سادهسازیها سبب شده است تا قابلیت کاربرد مدلهای مکانیابی تسهیلات به شدت کاهش یابد. از سوی دیگر، روشها و تکنیکهایی که تا به امروز برای مد نظر قرار دادن نظرات تصمیمگیرندگان به کار رفته است، کافی نبوده و اصولا در برخی مواقع (مثلا در تصمیمگیری همزمان برای مکانیابی تسهیلات و تخصیص آنها به مشتریان) ناتواناند. لذا در این پایاننامه ما چگونگی وارد نمودن نظرات کیفی تصمیمگیرندگان در یک مدل تصمیمگیری مکانیابی تسهیلات به منظور افزایش قابلیت کاربرد مدلهای تحقیق در عملیاتی را مد نظر قرار دادهایم. نتایج نشاندهنده این حقیقت است که جوابهای حاصل در حالتی که از نظرات تصمیمگیرندگان برای سادگی مدلها استفاده مینماییم با زمانی که آنها را با استفاده از تابع هدف مطلوبیت وارد مدل کمی مینماییم، تفاوت چشمگیری خواهند داشت.
6-2- دستاوردهای تحقیق
برای دستیابی به اهداف این تحقیق، یک الگوریتم 9 مرحلهای را ارائه نمودیم. به واسطه انجام این تحقیق و همچنین توسعه این الگوریتم دستاوردهای زیر حاصل گردیدند:
1.کشف یک حوزه تحقیقاتی جدید: اگر چه در مقالات و گزارشات علمی مختلف اهمیت مد نظر قرار دادن جنبههای کیفی تصمیمگیری در مکانیابی تسهیلات به صورت کوتاه و گذرا اشاره شده بودند، اما هیچ یک از آنها تا به حال به طور جدی و با محوریت موضوع جنبههای کیفی تصمیمگیری در این حوزه، بحث نکرده است. از این نظر شاید بتوان این پایاننامه را به نقطۀ شروعی در مد نظر قرار دادن جنبههای کیفی در مکانیابی تسهیلات قلمداد نمود.
2.لحاظ نمودن نظرات تصمیمگیرندگان امری ضروری است: نقش و اهمیت نظرات تصمیمگیرندگان در تصمیمگیریهای مربوط به مکانیابی تسهیلات بر هیچ کس پوشیده نبوده و نیست، اما عزم جدی در وارد نمودن نظرات کیفی ایشان در مدلهای مختلف، تا به امروز، تنها محدود به متدولوژیهای انتخاب بوده است در حالی که این متدولوژیها دارای محدودیتهای بسیاری میباشند. این تحقیق گواه این موضوع است که میتوان روشها و متدولوژیهای جدیدی را برای وارد نمودن نظرات تصمیمگیرندگان با مبنای علمی قویتر مورد بررسی قرار داد.
3.الگوریتم 9 مرحلهای منعطف برای کمیسازی و وارد نمودن نظرات کیفی تصمیمگیرندگان در مدل: در این تحقیق و برای مواجه با مسأله طرح شده، الگوریتمی ارائه شد که به واسطۀ آن میتوان تقریبا تمامی مدلهای موجود و مبتنی بر مفاهیم تحقیق در عملیات در ادبیات مکانیابی را به دنیای واقعی نزدیکتر نمود. این اقدام توسط روشی مبتنی بر تئوری مجموعههای فازی انجام شده و در نهایت با استفاده از یک منطق مطلوبیت، تابع هدفی تحت عنوان تابع هدف مطلوبیت ایجاد شده است.
4.ایجاد روشی برای تحلیل حساسیت و تولید جوابهای بیشتر برای مدل: در انتهای این مدل روشی ارائه شده است که یک سیستم پشتیبان تصمیم را در اختیار تصمیمگیرندگان قرار میدهد. بنابراین و با استفاده از نمودار خروجی، امکان تست جوابهای مختلف برای تصمیمگیر فراهم خواهد شد.
5.واقعیتر نمودن و افزایش قابلیت کاربرد مدلها در مسأله مکانیابی: جواب یا جوابهایی که در انتهای الگوریتم این تحقیق به دست میآید، جوابهایی هستند که نظرات کیفی تصمیمگیرندگان در آنها لحاظ شده است. بنابراین نتایج در برگیرنده واقعیتهای بیشتری بوده و از این جهت مدل ایجاده شده توسط این الگوریتم، نسبت به مدلهایی که دادههای Subjective را در نظر نمیگیرند، واقعیتر است. علاوه بر این، مدلهای تصمیمگیری چندهدفه ذاتا به واقعیتر شدن مدلها کمک میکند.
6-3- پیشنهادات برای تحقیقات آتی
همانگونه که در بندهای گذشته نیز به صورت ضمنی اشاره شده موارد زیر را میتوان به عنوان پیشنهادات تحقیقات آتی مد نظر قرار داد:
توسعه مدلهایی برای مسأله مکانیابی مراکز توزیع به عنوان فصل مشترک دو حوزه تحقیقاتیِ بسیار جذابِ مدیریت زنجیره تأمین و مکانیابی تسهیلات، میتواند به عنوان یکی از مهمترین محورها برای تحقیقات آتی در این حوزه مطرح شود. دامنه این مدلها محدودیت چندانی نداشته و توجه به این حوزه مهمتر از نوع مدل است.
انجام تحقیقاتی که در این حوزه به بررسی مسائل دنیای واقعی میپردازند، نیز از جمله مهمترین این تحقیقات محسوب میشود. چرا که افزایش قابلیت کاربرد مدلهای مکانیابی تسهیلات همواره محلی برای بحث بوده است. چرا که امروزه، تصمیمگیریهای مکانیابی تسهیلات، به عنوان تصمیمات راهبردی محسوب میشوند و در صورت اتخاذ تصمیمات سطحی و یا صرفنظر کردن از دادههای بیشمار تاثیرگذار بر این تصمیمگیری-که بسیاری از مهمترین این دادهها، دادههای Subjective میباشند-سازمان هزینههای گزافی را بالاجبار باید تا سالهای زیادی بپردازد. این موضوع بیانگر اهمیت آن است که تا حد امکان کلیه دادههای تاثیرگذار وارد مدلها شوند.
شاید با توجه به بند قبل این موضوع استنتاج شود که تنها دادههای Subjective در مدلها وجود نداشته و از آنها صرفنظر شده است. اما واقعیسازی مدلها با در نظر گرفتن دادههای Objective نیز همچنان مستعد توسعه بوده و از جمله حوزههای تحقیقاتی مطرح می?
?واند مد نظر قرار گیرد. چند سطحی نمودن و یا در نظر گرفتن شرایط احتمالی در پارامترها از جمله این موارد محسوب میشوند.
به عقیده بسیاری از محققان حوزه مکانیابی تسهیلات، این مسأله ماهیتا یک مسأله چندهدفه است. فلذا توسعۀ مدلهای چندهدفه که سعی در واقعیتر کردن مدلها دارند، حائز اهمیت بسیار بالایی میباشد. این بیان و تحلیل، منحصر به مکانیابی تسهیلات نبوده و کلیه مسائل در فضای کاربردی و پژوهشی میتواند برای بسیاری از محققان، از این دریچه، جذاب بوده و محلی برای تامل بیشتر باشد.
مسلما وارد نمودن دادههای Subjective در مدلهای تصمیمگیری مکانیابی تسهیلات منحصر به الگوریتم 9 مرحلهای ارائه شده در این پایاننامه نبوده و توسعه الگوریتمهای جدید در این مقوله بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
6-4- و سخن آخر
و سخن آخر اینکه، هر چند در این پایاننامه سعی بر آن بود تا مسألهای از دنیای علم را مورد بررسی قرار داده و روشی را مبتنی بر یک تحقیق علمی، برای حل آن پیشنهاد نماییم، اما هر تحقیق با تمام نقاط قوت و ضعف خود، پایه و اساس تحقیقاتی دیگر و مسلما قویتر باشد، چرا که اگر این طور نبود، امروزه تحقیقات دیگر معنایی نداشت. اما با این وجود، فرآیند طی شده برای انجام این تحقیق و مستند نمودن گزارش مربوط به آن، فرآیندی است که در لحظه به لحظۀ آن یادگیری و ارتقاء و کمال نهفته شده است و از این منظر، سرانجام آن برای محقق توشهای است ابدی، چرا که در گوشهای از دریای گمراهی، مجالی را برای متعالیتر دیدین و آغازی دوباره یافته است. امید است که این سرانجام در روز واپسین نیز مُهری بر افتخاراتمان باشد.